Ανατομία ενός «ΟΧΙ» (που δεν ειπώθηκε ακριβώς…)

Κάθε χρόνο τέτοιες μέρες τιμούμε την απίστευτη εκείνη έκλαμψη του ελληνικού λαού, που ενωμένος και αποφασισμένος αντιστάθηκε στο φασισμό με τα όπλα. Όπως όλες οι εθνικές επέτειοι στην Ελλάδα έτσι και αυτή κρύβουν διάφορα, που δε λέγονται και αποφεύγουμε να σκεφθούμε. Επιτρέψτε μου να κάνω μια προσπάθεια αναδίφησης σε μερικά από αυτά. Αναμφίβολα, ο Ιωάννης Μεταξάς ήταν δικτάτορας, χιτλερικής/μουσολινικής κοπής. Για την ιστορία, ο Μουσολίνι ήταν ο εφευρέτης του φασισμού και ο Χίτλερ αυτόν είχε ως ίνδαλμα. Ο Μεταξάς ήταν ένα κακέκτυπο του φασισμού/ναζισμού αλά ελληνικά.

Ο Μεταξάς όμως ήταν και εξαιρετικός επιτελικός αξιωματικός πριν καταλάβει την εξουσία με το πραξικόπημα της 4ης Αυγούστου 1936. Με την ιδιότητά του αυτή αποδύθηκε σε μια τεράστια προσπάθεια πολεμικής προπαρασκευής της Ελλάδας με μεγάλη ενίσχυση των βορείων συνόρων τόσο σε εγκαταστάσεις όσο και σε στρατεύματα. Αν και φορέας φασιστικής ιδεολογίας, αντιστάθηκε σθεναρά στο φλερτ των Ιταλών και Γερμανών και έλαβε όλως περιέργως την απόφαση να εντάξει τη χώρα στο άρμα της Μεγάλης Βρετανίας, ελπίζοντας σε βοήθεια, που όπως αποδείχθηκε την κρίσιμη ώρα ήταν πολύ λιγότερη από αυτή που του είχαν τάξει οι Άγγλοι. Ένα άλλο χαρακτηριστικό, που πρέπει για την ιστορική αλήθεια να πιστωθεί στο Μεταξά, ήταν η συστηματική και εκ του σύνεγγυς παρακολούθηση της εξωτερικής πολιτικής. Στην κυβέρνησή του δεν υπήρχε υπουργός Εξωτερικών καθώς είχε κρατήσει ο ίδιος το χαρτοφυλάκιο αυτό. Η εμμονή του με την παρακολούθηση των διεθνών εξελίξεων ήταν τέτοια, που είχε μεταφέρει μόνιμα σχεδόν το γραφείο του στο Υπουργείο Εξωτερικών, όπου ξημεροβραδιαζόταν ενημερωνόμενος από τις ελληνικές πρεσβείες ανά την Ευρώπη. Όλα αυτά του επέτρεψαν να είναι «έτοιμος από καιρό» όταν τον ξύπνησε ο Γκράτσι, πρέσβυς του Μουσολίνι για να του αναγγείλει την ιταλική εισβολή. Φορώντας τις πυζάμες του ο Μεταξάς απάντησε ακούγοντας τα νέα: «Alors, c’est la guerre…» («Ώστε λοιπόν έχουμε πόλεμο…»). Συνεπώς, το εμβληματικό «ΟΧΙ» δεν εκστομίστηκε ποτέ, αλλά το λέμε χάριν συντομίας…

Ένα άλλο στοιχείο άξιο να ερευνηθεί είναι η στάση του πολιτικού κόσμου της χώρας στην κρίσιμη εκείνη στιγμή. Ως γνωστόν είχαμε δικτατορία. Οι πολιτικοί της Αριστεράς βρίσκονταν στις φυλακές, ενώ οι Κεντρώοι και Δεξιοί βρίσκονταν στο «γύψο», για να χρησιμοποιήσουμε τη γραφική παπαδοπουλική ορολογία. Είναι απίστευτο, αλλά οι έλληνες πολιτικοί στη συντριπτική τους πλειοψηφία «έκαναν την πάπια». Ελπίζοντας ότι οι Ιταλοί θα έκαναν ένα σύντομο περίπατο ως την Αθήνα και φυσικά θα ανέτρεπαν το Μεταξά για να επανέλθουν οι ίδιοι στο προσκήνιο, στην καλύτερη περίπτωση σιώπησαν !!! Υπάρχει όμως και χειρότερο: πολλοί από αυτούς, όταν επρόκειτο να σχηματιστεί η  πρώτη δωσιλογική κυβέρνηση υπό το στρατηγό Τσολάκογλου (ένα από τους πιο ηρωικούς και σπουδαίους αξιωματικούς στον πόλεμο της Αλβανίας – δυστυχώς…) οι ίδιοι διαγκωνίζονταν άν όχι να συμμετέχουν στην κυβέρνηση αυτή τουλάχιστον να βάλουν δικούς τους ανθρώπους. Ας μην πούμε ονόματα και στεναχωρηθούμε…. Θα πρέπει όμως να σημειώσει κανείς επώνυμα ως χειρότερη από όλες τη στάση του Νικολάου Πλαστήρα, που όντας εξόριστος στη Γαλλία οραματιζόταν τον εαυτό του σε ρόλο «Πεταίν» που να κυβερνά την Ελλάδα ως κράτος μαριονέττα των Ναζί και προπαγάνδιζε μάλιστα ανοιχτά τη ματαιότητα της Εθνικής Αντίστασης. Επειδή ο ελληνικός λαός συναγωνίζεται σε μνήμη το χρυσόψαρο, μεταπολεμικά τον εξέλεξε πρωθυπουργό και επί δεκαετίες λογιζόταν ως ιστορική μορφή της … δημοκρατικής παράταξης.

Δύο ήταν οι φωτεινές εξαιρέσεις (για την ακρίβεια μιάμισι…). Δύο μόνο πολιτικοί διακήρυξαν δημόσια ότι πρέπει να στηριχθεί από το λαό η κυβέρνηση και ο στρατός στην τιτάνια προσπάθεια κατά του φασισμού. Από το συντηρητικό χώρο ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος και από την κομμουνιστική αριστερά ο Νίκος Ζαχαριάδης, έγκλειστος τότε στις φυλακές. Η δήλωση του Ζαχαριάδη ανακλήθηκε αργότερα άρον-άρον με παρέμβαση του ΚΚΕ, που δεν ήθελε να φαίνεται ότι κάνει πλάτες στο καθεστώς Μεταξά. Πραγματικά κρίμα…

Το έπος του ’40 ανήκει στον ελληνικό λαό. Σε μια από τις εξαιρετικά σπάνιες φορές πανεθνικής ενότητας οι ανώνυμοι έλληνες στρατιώτες και άμαχοι πολίτες πορεύτηκαν για να κάνουν το καθήκον τους απέναντι στην πατρίδα και την ελευθερία. Χιλιάδες από αυτούς έκαναν τη διαδρομή χωρίς επιστροφή. Στρατιωτικά το εγχείρημα ήταν υπεράνθρωπο αλλά και καταδικασμένο. Κανείς δε μας βοήθησε ουσιαστικά και η εμπλοκή των Γερμανών επιτάχυνε το αναπόφευκτο. Σε ένα από τα πολλά  διεστραμμένα καπρίτσια της ελληνικής ιστορίας συνέπεσε να κυβερνά τη χώρα ένας δικτάτορας με σπουδαίο όμως στρατιωτικό και πολιτικό αισθητήριο και μαζί ένας λαός αποφασισμένος να μείνει ελεύθερος. Οι πολιτικοί του, όπως είδαμε, περί άλλα ετύρβαζαν και δολοπλοκούσαν, όπως συνήθως αλλού (συνειδητά) νυχτωμένοι, στον αυτιστικό μικρόκοσμο της εξουσιαστικής λογικής τους. Κάθε ομοιότητα -τηρουμένων των αναλογιών- με τη σημερινή πραγματικότητα δεν είναι καθόλου τυχαία, εκτιμώ…

Αμερικανικές εκλογές: ‘Οπως το είπε ο Τζέρι Γκαρσία…

Κάθε τέσσερα χρόνια στις πρώτες ημέρες του Νοεμβρίου όλος ο πλανήτης (κακά τα ψέματα) έχει στραμμένη την προσοχή του στην προεδρική εκλογή των ΗΠΑ. Από μόνο του το αμερικανικό πολιτικό σύστημα έχει πάμπολλες ιδιομορφίες, που δε συναντώνται σε καμία άλλη χώρα, ακόμη και σε αυτές που έχουν ως πολίτευμα την Προεδρική Δημοκρατία. Δύο κόμματα το Δημοκρατικό (με σήμα το γάιδαρο) και το Ρεπουμπλικανικό (με σήμα τον ελέφαντα), εκλέγουν τους υποψηφίους τους μέσα από τα συνέδριά τους που γίνονται μέσα στο καλοκαίρι της ίδιας χρονιάς. Για να φθάσει η δουλειά στο συνέδριο έχει προηγηθεί μια διαδικασία ανάδειξης εκλεκτόρων ανά πολιτεία για κάθε υποψήφιο. Στην ουσία δε γίνεται καμία σύγκρουση υποψηφίων στο συνέδριο, καθώς είναι ήδη γνωστός ο υποψήφιος του κόμματος, που θα διεκδικήσει την πολυθρόνα του Οβάλ Γραφείου με βάση την πλειοψηφία των εκλεκτόρων που ήδη έχει εκλέξει. Ανάμεσα στην επιλογή από το συνέδριο και την τελική ψηφοφορία του εκλογικού σώματος ο υποψήφιος πρόεδρος πέρα από την τρεχάλα ανά τη χώρα για ομιλίες και εμφανίσεις, έχει να αντιμετωπίσει τρεις τηλεμαχίες (ντιμπέιτ) με τον αντίπαλό του και μπόλικο ξεκατίνιασμα και χτυπήματα κάτω από τη ζώνη. Ξετινάζονται τα πάντα: οικονομική κατάσταση, οικογένεια, κάθε συμπεριφορά από τουλάχιστον την ενηλικίωση μέχρι σήμερα, οι σχέσεις του υποψηφίου με τυχόν σκοτεινές φιγούρες και συμφέροντα, οι χρηματοδότες του και φυσικά η σεξουαλική και  ερωτική ζωή και προτιμήσεις.

Στην τωρινή εκλογή εδώ και μερικούς μήνες και συγκεκριμένα από την επιλογή ως υποψηφίων της Χίλαρι Κλίντον και του Ντόναλντ  Τραμπ, πλανάται εντός και εκτός ΗΠΑ το ερώτημα: «Μα τι στο καλό ολόκληρη Αμερική δε βρήκαν κανένα καλύτερο υποψήφιο από αυτούς τους δύο ;». Το ερώτημα είναι εύλογο. Η χώρα με τη μεγαλύτερη πολιτική, οικονομική αλλά και πολιτισμική επιρροή παγκοσμίως πως κατέληξε σε δύο τόσο «φτωχές» και προβλέψιμες υποψηφιότητες ; Είναι βέβαιο πως και στα δύο αμερικανικά κόμματα υπάρχουν άνθρωποι πολύ πιο αξιόλογοι και με την πρέπουσα βαρύτητα για το αξίωμα αυτό. Για παράδειγμα, στο χώρο του Δημοκρατικού Κόμματος -ιδίως αν ψάχναμε για γυναίκα υποψήφια- άνετα θα φανταζόμουν μια υποψηφιότητα της  Νάνσι Πελόζι, Προέδρου της Βουλής των Αντιπροσώπων. Ακόμη και στο Ρεπουμπλικανικό Κόμμα υπάρχουν σοβαροί συντηρητικοί πολιτικοί χωρίς την επικίνδυνη γραφικότητα του Ντόναλντ Τραμπ. Θέλω να πιστεύω πως δεν κυβερνούν τις ΗΠΑ (και κατ’επέκταση την υφήλιο) από τις σκιές οι τύποι που βλέπαμε παλιά στο X-Files (ιδίως εκείνος ο αντιπαθέστατος με το τσιγάρο…). ‘Ομως, έχοντας πολλές επαφές φιλικές και επαγγελματικές με έλληνες αλλά και αμερικανούς, όλοι σχεδόν μου μεταφέρουν ότι ειδικά αυτή τη φορά κάποια τέτοια κέντρα πρέπει να αποφάσισαν για το ντουέτο των υποψηφίων. Η επιλογή των «κέντρων» αυτών είναι σαφέστατα η Χίλαρι Κλίντον.

Ο Τραμπ είναι ο απαραίτητος «μαϊντανός» για να γίνει πιο ελκυστική η εκλογική «σούπα». Είναι απίστευτο πως το βαθύ κατεστημένο αποφάσισε να καταστήσει αναλώσιμο ένα από τα πιο επιφανή στελέχη του και να το ρίξει στο λάκκο των λεόντων ή μάλλον της λέαινας. Ο Τραμπ είναι ο υποψήφιος που προβάλει σαν η ενσάρκωση του αμερικανικού ονείρου, που εκφράζεται με μότο του τύπου «Get Rich Or Die Tryin'», δηλαδή «Γίνε Πλούσιος Ή Πέθανε Προσπαθώντας»: Ζάπλουτος, αλαζονικός, προκλητικός, αγαπημένος των κουτσομπολίστικων μίντια, αρκούντως ρατσιστής και γυναικάς, έχει όλο το πακέτο για να συγκινήσει το μέσο Τεξανό γελαδάρη, τον αγρότη στα βάθη της  Νεμπράσκα, τον αγροίκο νταλικιέρη του Αϊντάχο κ.ο.κ. Δεν είναι η πρώτη φορά που το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα εκλέγει «γραφικούς» και άσχετους υποψηφίους, από το Ρόναλντ Ρέϊγκαν μέχρι το Τζόρτζ  Μπους το νεότερο έχει δημιουργήσει μια τέτοια παράδοση. Οι πιθανότητες του Τραμπ όσο πλησιάζουμε προς την εκλογή όλο και φθίνουν και ο ίδιος έχει βάλει για τα καλά το χεράκι του με τις γκάφες και τις υπερβολές του.

Η Χίλαρι από την άλλη φαντάζει έτοιμη να πετύχει το στόχο της ίσως ευκολότερα από όσο θα φανταζόταν. Η υποψηφιότητά της στηρίζεται στα μεγάλα οικονομικά συμφέροντα της Γουόλ Στριτ, καθώς όπως αποκαλύφθηκε υπήρξε μισθωτή σε κάποια από αυτά. Η ίδια, αναμφίβολα την ξέρει πολύ καλά και από μέσα τη δουλειά του Προέδρου. Οκτώ χρόνια ως Πρώτη Κυρία και άλλα τέσσερα ως υπουργός Εξωτερικών, συν οι θητείες της ως Γερουσιαστή της Νέας Υόρκης της δίνουν ένα σαφέσταστο προβάδισμα σε επίπεδο γνώσης και εμπειρίας. Όπως λένε και οι αμερικανοί φίλοι μου: «She’s very much qualified for the job». Είναι κοινώς γνωστό ότι η οικογένεια Κλίντον έχει στήσει ένα σύστημα εξουσίας στις ΗΠΑ. Τόσο η Χίλαρι, όσο φυσικά και ο Μπιλ, αλλά και η κόρη Τσέλσι με το σύζυγό της έχουν πάμπολλες επενδύσεις σε αμέτρητα funds και φυσικά τις ανάλογες ισχυρές διασυνδέσεις. Η Χίλαρι μάλιστα έχει εξαιρετική σχέση και με το σύστημα της πολεμικής βιομηχανίας, σε βαθμό που προεξοφλείται πως με την εκλογή της θα δούμε μια Αμερική πιο επιθετική και επεμβατική ανά τον κόσμο και ιδιαίτερα στη Μέση Ανατολή.

Φυσικά το να εκλεγεί κανείς Πρόεδρος είναι ένα θέμα. Το να καταφέρει να κυβερνήσει απρόσκοπτα είναι ένα άλλο, καθώς το πανίσχυρο Κογκρέσο συχνά δεν είναι φιλικό προς τις πολιτικές του εκάστοτε Προέδρου. Το αμερικανικό πολιτειακό σύστημα έχει πολλές ιδιορρυθμίες και ελαττώματα. Έχει όμως ένα αξιοθαύμαστο και αδιαπραγμάτευτο στοιχείο: εξαιρετικούς μηχανισμούς ελέγχου της προεδρικής κυβερνητικής εξουσίας από τους εκλεγμένους αντιπροσώπους του εκλογικού σώματος. Αυτή τη φορά οι αμερικανοί θα πάνε στις κάλπες έχοντας δύο μάλλον κακές επιλογές και θα προτιμήσουν τη λιγότερο κακή. Όμως, πολύ σωστά το είπε ο Τζέρι Γκαρσία των Grateful Dead, που ήταν και μεγάλη «μούρη»: