Υπάρχει κάπου εκεί στο βορρά μια μικρή χώρα μόλις 5 εκατομμυρίων κατοίκων, που πρόσφατα κατέκτησε έναν επίζηλο τίτλο: είναι η μοναδική χώρα του πλανήτη, που ξεπλήρωσε ολόκληρο το χρέος της και πλέον δε χρωστά το παραμικρό ποσό σε κανέναν. Η ίδια είναι σταθερά στις μετρήσεις πρώτη ως η χώρα με τους πιο ευτυχισμένους κατοίκους. Δανία λοιπόν, που κάποτε ένας σύγχρονος Έλληνας πολιτικός είχε πει ότι κάλλιστα θα μπορούσαμε και εμείς να είμαστε «Δανία του Νότου»…. μεγάλη κουβέντα μπορεί να αρχίσει εδώ. Αλλά ας περιοριστούμε στις εντυπώσεις και τις εικόνες από ένα πρόσφατο ταξίδι στην πρωτεύουσα της Δανίας, την Κοπεγχάγη και τους 600.00 κατοίκους της. Ας ελπίσουμε κάποια στιγμή σύντομα το ταξίδι Ιωάννινα-Κοπεγχάγη να καθιερωθεί ως δυνατότητα με τις πτήσεις που ξεκίνησαν πριν λίγες μέρες ανάμεσα στις δύο πόλεις και να μπορέσουμε να το ξανακάνουμε.
Φθάνοντας στο Κάστρουπ, το αεροδρόμιο της Κοπεγχάγης, σε περιμένει, αν είσαι πρώτη φορά επισκέπτης της πόλης, μια ευχάριστη έκπληξη: υπάλληλοι της εταιρείας συγκοινωνιών, οι οποίοι, ευγενέστατοι και πρόθυμοι, βοηθούν τους ταξιδιώτες να βρουν τον τελικό προορισμό τους και προτείνουν τον πιο συμφέροντα τρόπο για τις μετακινήσεις ανάλογα με το τι σκοπεύει ο επισκέπτης να κάνει στην πόλη. Το τραίνο που κινείται ρομποτικά, χωρίς οδηγό, σε πηγαίνει σε περίπου 20′ στον κεντρικό σιδηροδρομικό σταθμό, δίπλα ακριβώς από το περίφημο πάρκο Τίβολι.
Η πόλη είναι επίπεδη. Ως εκ τούτου είναι γεμάτη ποδήλατα. Τα ποδήλατα είναι εκατομμύρια. Είναι τόσα πολλά που φθάνεις στο σημείο να αισθάνεσαι έντονα την απουσία των … αυτοκινήτων. Οι Δανοί λένε πως πρώτα μαθαίνουν να ποδηλατούν και μετά να περπατούν. Πρόκειται για την εθνική τους ψύχωση. Οι υποδομές για το ποδήλατο είναι ασύλληπτες: μόνο μέσα στην Κοπεγχάγη υπάρχουν 400 χιλιόμετρα ποδηλατοδρόμων με ειδικά φανάρια και πλήρη απομόνωση από το οδόστρωμα των αυτοκινήτων. Οι ποδηλάτες της Κοπεγχάγης είναι απτόητοι. Σε ηλικίες από νήπια μέχρι υπερήλικες άνδρες και γυναίκες και ανεξάρτητα από ώρα αλλά και καιρικές συνθήκες ποδηλατούν ασταμάτητα και μάλιστα τρέχουν σαν τρελλοί: οι κατά τα άλλα ήρεμοι και φιλήσυχοι Δανοί, όταν ανεβαίνουν στο ποδήλατό τους μετατρέπονται σε βίαιους, αιμοδιψείς Βίκινγκς, γι’αυτό προσοχή στη διάσχιση των ποδηλατοδρόμων. Τέλος, είναι πολύ εντυπωσιακό το γεγονός ότι τα ποδήλατα χρησιμοποιούνται για όλες τις δουλειές, όπως για μεταφορά εμπορευμάτων, ακόμη και οικοδομικών υλικών, σε ειδικά καλάθια ή τρέιλερ. Εννοείται ότι όλα τα μωρά μεταφέρονται παντού με ποδήλατο εφοδιασμένο με καλάθι/καρότσι.
Η Κοπεγχάγη είναι συνολικά μια πολύ ευχάριστη και φιλική για τον επισκέπτη πόλη. Αξίζει να παρακολουθήσει κανείς τις δωρεάν ξεναγήσεις, που γίνονται για να τη γνωρίσεις με τον καλύτερο τρόπο, που δεν είναι άλλος από το περπάτημα. Εμείς συμμετείχαμε σε τέσσερις τέτοιες ξεναγήσεις, που ήταν καταπληκτικές και άξιξαν πραγματικά. Η Κοπεγχάγη είχε στο παρελθόν τη μοίρα πολλών πόλεων, που ήταν κτισμένες με υλικό το ξύλo. Το σημερινό κέντρο της καταστράφηκε ολοσχερώς 5-6 φορές από πυρκαγιές και τα λίγα οικήματα, που γλύτωσαν από αυτές, μαρτυρούν την αρχιτεκτονική εξέλιξη της πόλης. Ουσιαστικά η Κοπεγχάγη διαμορφώθηκε στη σημερινή της μορφή κατά τη διάρκεια της βασιλείας του βασιλιά Χριστιανού Δ’ (1577-1648), ο οποίος κυβέρνησε για 59 χρόνια το κράτος του, που περιελάμβανε εκτός από τη Δανία, επιπλέον τη Νορβηγία και το σημερινό γερμανικό κρατίδιο του Σλέσβιγκ-Χολστάιν. Ο Χριστανός Δ’ θέλησε να προσελκύσει στην Κοπεγχάγη Ολλανδούς εμπόρους, που εκείνη την εποχή κυριαρχούσαν στο παγκόσμιο οικονομικό στερέωμα. Για το λόγο αυτό διαμόρφωσε μια ολόκληρη περιοχή, το Κρίστιανχαουν, με κανάλια, όπως αυτά του Άμστερνταμ.
Σήμερα η Δανία κυβερνάται από ένα συνασπισμό πέντε κομμάτων και πρωθυπουργός είναι ο αρχηγός του τρίτου κόμματος. Η συναίνεση και ο πολιτικός πολιτισμός που επιβάλλει η ύπαρξη και εφαρμογή της απλής αναλογικής, φαινόμενα που δύσκολα θα δούμε στα καθ’ημάς, όταν με το καλό εφαρμοστεί το πολυπόθητο αυτό εκλογικό σύστημα. Α, να μην το ξεχάσω !!! Η Δανία έχει μια ακόμη παγκόσμια πολιτική πρωτιά: είναι η χώρα με τους λιγότερο διεφθαρμένους πολιτικούς, τους οποίους επίσης εμπιστεύονται πολύ οι πολίτες.
Σε σχέση με την πολιτική και οικονομική κατάσταση επίσης: υπάρχουν τρεις κλίμακες φορολογίας εισοδήματος: 32% για τα χαμηλά εισοδήματα, 45% για τα μεσαία και 54% για τα υψηλά. Κανονικό … γδάρσιμο δηλαδή. Όμως κανείς δε δυσφορεί, καθώς οι φόροι αυτοί επανέρχονται στους πολίτες με πλήθος κοινωνικών παροχών σε υψηλού επιπέδου παιδεία, υγεία και υποδομές, για τις οποίες δεν πληρώνουν τίποτε. Η εμπιστοσύνη στους πολιτικούς επίσης βοηθά πολύ καθώς όλοι ξέρουν ότι τα λεφτά των φορολογουμένων θα πάνε εκεί που πρέπει και όχι στις τσέπες των πολιτικών. Το ασφαλιστικό σύστημα είναι υγιέστατο και καλύπτει τα πάντα «από την κούνια μέχρι τον τάφο», όπως είναι η γνωστή έκφραση. Παραταύτα, πρόσφατα το όριο συνταξιοδότησης ανέβηκε από τα 62 στα 67 χρόνια για να ενισχυθεί η βιωσιμότητα του συστήματος. Το σημερινό ασφαλιστικό σύστημα είναι αποτέλεσμα της συνύπαρξης προ τριακονταετίας σοσιαλδημοκρατικών κυβερνήσεων, όπως αυτές του σπουδαίου πρωθυπουργού Άνκερ Γιόργκενσεν και συνδικαλιστικών οργανώσεων, που διεκδίκησαν και κατέκτησαν πράγματα με ρεαλισμό, μέτρο και σύνεση.
Αρχηγός του κράτους είναι η βασίλισσα Μαργκρέτε η Β’, η οποία είναι αδελφή της πρώην βασίλισσας της Ελλάδας Άννας-Μαρίας. Επίσημη βασιλική κατοικία είναι το παλάτι Αμάλιενμποργκ, όπου κανείς μπορεί να δει τους γρεναδιέρους φρουρούς, που μοιάζουν με το μολυβένιο στρατιώτη του παραμυθιού του Άντερσεν. Η Μαργκρέτε είναι πολύ αγαπητή στους συμπατριώτες της. Ανάμεσα στα άλλα έχει πολλές φορές επισκεφθεί τον οικισμό των χίπις στην Κριστιάνια, ενώ επιμελήθηκε την εικονογράφηση στη δανέζικη έκδοση του «Άρχοντα των Δαχτυλιδιών». Ο γιος της και διάδοχος Φρέντερικ, συνηθίζει κάθε μέρα να πηγαίνει τα παιδιά του στον παιδικό σταθμό της γειτονιάς σαν απλός θνητός.
Η Κοπεγχάγη έχει διάφορα ακόμη παλάτια, από τα οποία ξεχωρίζει το Ρόζενμποργκ, για την πρωτοτυπία της εσωτερικής του διαρρύθμισης. Πράγματι, το κτίριο ήδη πριν από τέσερεις αιώνες διέθετε εξελιγμένο σύστημα ύδρευσης με τρεχούμενο νερό και αποχέτευσης καθώς και πρωτότυπο σύστημα ενδοεπικοινωνίας μεταξύ των διαμερισμάτων του, αποτελούμενο από σωλήνες και χοάνες, κάτι σαν πρώιμο τηλεφωνικό δίκτυο.
Για μια πανοραμική θέα της πόλης αξίζει κανείς να ανέβει στην κορυφή του Rundentarm (Στρογγυλός Πύργος). Από εκεί εκτός από την Κοπεγχάγη αντικρίζει κανείς τη σουηδική πόλη Μάλμε και τη γέφυρα του Όρεσουντ, που ενώνει τις δύο χώρες.
Ο Στρογγυλός Πύργος κατασκευάστηκε από το βασιλιά της Δανίας προκειμένου να χρησιμοποιηθεί ως αστρονομικό παρατηρητήριο από τον περίφημο αστρονόμο Τύχο Μπράχε. Φορτωμένα σε άμαξες ανέβαιναν από τον επικλινή διάδρομο τα τηλεσκόπια του Μπράχε, ο οποίος από εκεί διατύπωσε πρώτος τη θεωρία για τη δομή του ηλιακού συστήματος. Αργότερα, εκδιώχθηκε από την Κοπεγχάγη και κατέφυγε στην Πράγα, όπου δίδαξε στο εκεί Πανεπιστήμιο. Ένας από τους μαθητές του, ονόματι Γιοχάνες Κέπλερ, του έχει γίνει … τσιμπούρι να του μάθει όσα περισσότερα γινόταν. Είναι σχεδόν σίγουρο-αν και ποτέ δεν επιβεβαιώθηκε- ο Κέπλερ δηλητηρίασε το δάσκαλό του με αρσενικό, για να υποκλέψει τις θεωρίες του για το ηλιακό σύστημα και την κίνηση των πλανητών. Όλοι σήμερα ξέρουμε τον Κέπλερ ως πατέρα της αστρονομίας…
Τα επιφανέστερα πνεύματα της Δανίας είναι ο Μπράχε, ο φιλόσοφος Σέρεν Κίρκεγκορ και ο πατέρας της ατομικής θεωρίας Νιλς Μπορ. Ο τελευταίος έχει μείνει στην ιστορία και για τη διαμάχη του με τον Αϊνστάιν («Ο Θεός δεν παίζει ζάρια» κ.λ.π.). Φυσικά και ο Χανς Κρίστιαν Άντερσεν που καταγόταν από την πόλη Όντενσε, έζησε όμως περισσότερο στην Κοπεγχάγη. Με την ευκαιρία, οι ίδιοι οι Δανοί λένε ότι το άγαλμα της Μικρής Γοργόνας, που είναι το σύμβολο της Κοπεγχάγης, είναι η μεγαλύτερη τουριστική απογοήτευση, οπότε μπορείτε να το παραλείψετε.
Τα Μουσεία της Κοπεγχάγης είναι πολλά και αξίζουν μια επίσκεψη. Αν όμως πρέπει να δει κανείς μόνο ένα μουσείο, προτείνω τη Γλυπτοθήκη Νυ Κάρλσμπεργκ (Νy Carlsberg Glyptoteket). Πρόκειται για μια τεράστια συλλογή γλυπτών από την Αρχαία Αίγυπτο, Ελλάδα, Ρώμη και μέχρι σήμερα, ενώ φιλοξενείται και μια μικρή αλλά πολύ ενδιαφέρουσα πτέρυγα ζωγραφικής με έργα κυρίως ιμπρεσιονιστών. Ενθουσιάστηκα καθώς αναγνώρισα πολλές προτομές, που βλέπαμε στα σχολικά βιβλία της ιστορίας και φυσικά τα απίστευτα ζωντανά πορτραίτα Φαγιούμ, που είναι σαν ένα κανάλι επικοινωνίας με το επέκεινα. Η Γλυπτοθήκη οργανώθηκε γύρω από τη συλλογή του C.J.Jacobsen, ιδρυτή της ζυθοβιομηχανίας Κάρλσμπεργκ.
Στην καρδιά της πόλης βρίσκεται το περίφημο Πάρκο Τίβολι. Πρόκειται για το αρχαιότερο θεματικό πάρκο στον κόσμο, που ιδρύθηκε το 1843. Ο Ουόλτ Ντίσνεϊ το είχε επισκεφθεί κάπου στη δεκαετία του 1930 και από εκεί πήρε πολλά στοιχεία για να δημιουργήσει τη δική του Ντίσνεϊλαντ. Το Τίβολι είναι πάρκο κατάφυτο με δένδρα αλλά και ένα τεράστιο λουναπάρκ γεμάτο με εντυπωσιακά παιχνίδια και κτίσματα, τα οποία είναι όλα καλόγουστα και κομψά. Το χειμώνα είναι κλειστό, με εξαίρεση τις ημέρες γύρω από τα Χριστούγεννα, οπότε το σκηνικό είναι πραγματικά παραμυθένιο. Ανοίγει ξανά από τον Απρίλιο μέχρι τον Οκτώβριο και μπορεί κανείς εκεί να περάσει μια ολόκληρη ημέρα διασκέδασης και χαλάρωσης.
Οι Δανοί, όπως και όλοι οι Σκανδιναβοί έχουν αναγάγει το ντιζάιν σε επιστήμη αλλά και μέρος της καθημερινότητάς τους. Η Κοπεγχάγη εκτός από τα παραδοσιακά μπαρόκ κτίριά της διαθέτει και πολλούς εξωτερικούς και εσωτερικούς χώρους με πρωτοποριακό σχεδιασμό τόσο στα κτίρια όσο και στα έπιπλα και τα αντικείμενα. Η γενική αίσθηση είναι αυτή του καλού γούστου, της άνεσης και της φωτεινής χαλαρής διάθεσης.
Η οικονομία της Δανίας χαρακτηρίζεται από την παρουσία πολλών επιχειρήσεων κάθε μεγέθους, οι οποίες παράγουν προϊόντα και παρέχουν υπηρεσίες πολύ υψηλής ποιότητας, είναι δε leader η καθεμία στον τομέα της. Πολύ γνωστές είναι η Bang & Olufsen (είδη ήχου και εικόνας), Maersk (η μεγαλύτερη ναυτιλιακή εταιρεία μεταφοράς κοντέϊνερ παγκοσμίως), Leo (φαρμακευτική), Lego (παιχνίδια), Stimorol (τσίχλες), Bo Concept (έπιπλα), Carlsberg (μπύρα), Arla (γαλακτοκομικά), Grundfos (αντλίες), Tuborg (μπύρα) και πολλές ακόμη άλλες λιγότερο γνωστές.
Ειδική μνεία πρέπει να γίνει για τη Lego, που είναι εδώ και χρόνια η μεγαλύτερη βιομηχανία παιχνιδιών στον κόσμο, αφήνοντας πίσω τους αμερικανικούς κολοσσούς, όπως η Mattel (κούκλες Μπάρμπι κ.λ.π.). Στο κεντρικό κατάστημά της στην Κοπεγχάγη είναι απίστευτες οι κατασκευές με χρωματιστά τουβλάκια που εκτίθενται. Πωλούνται επίσης χύμα διαφόρων σχημάτων και χρωμάτων τουβλάκια για να κατασκευάσεις ότι κατεβάσει η αχαλίνωτη φαντασία σου.
Σε πολλά σημεία της Κοπεγχάγης υπάρχουν φορτιστές για ηλεκτρικά αυτοκίνητα, που είναι αρκετά διαδεδομένα. Αναμένεται την επόμενη δεκαετία τουλάχιστον τα μισά οχήματα που κυκλοφορούν στη χώρα να είναι ηλεκτροκίνητα.
Στη Δανία κυριαρχεί η μαγική λέξη «χύγκε» («hygge»). Με πολλές σημασίες, όλες θετικές, μπορεί να θεωρηθεί συνώνυμη με τις αγγλικές «cool» και «cosy». To ψυχρό κλίμα της περιοχής αναγκάζει τους Δανούς να περνούν πολύ χρόνο μέσα στη θαλπωρή των σπιτιών και των καφέ, μπαρ, εστιατορίων. Έτσι λοιπόν, «χύγκε» είναι η αίσθηση της θαλπωρής, της συντροφικότητας και της παρέας ακόμη και μεταξύ αγνώστων, που για παράδειγμα κάθονται δίπλα στο μπαρ. Κατ’ επέκταση οτιδήποτε καλό το αποκαλούν «χύγκε». Μιλώντας για μπαρ επισκεφθήκαμε δύο καταπληκτικά στο κέντρο της Κοπεγχάγης με θαυμάσια ζωντανή ροκ μουσική στη σωστή ένταση, υπέροχο ντεκόρ, ωραία ατμόσφαιρα παρέας μεταξύ των θαμώνων («χύγκε»…) και -κρατηθείτε- χωρίς καθόλου τσιγαρίλα, μιας και όποιος ήθελε να καπνίσει όδευε για το πεζοδρόμιο έξω από την πόρτα. Μάλιστα το ένα από αυτά τα μπαρ ήταν και μικροζυθοποιία, που παρασκεύαζε επιτόπου σε μεγάλα βαρέλια τη μπύρα που σέρβιρε.
Ένα από τα βασικά αξιοθέατα της Κοπεγχάγης είναι η «Ελεύθερη Πόλη της Κριστιάνια». Δημιουργήθηκε το 1971, όταν χίπις και αναρχικοί κατέλαβαν τα κτίρια των εγκαταλελειμμένων στρατώνων της περιοχής και την ανακήρυξαν de facto ανεξάρτητο κράτος, στο οποίο επιτρέπεται ελεύθερα η χρήση της κάνναβης. Οι κάτοικοι της Κριστιάνια είναι σήμερα περίπου 850 και ζουν με το δικό τους ελευθεριακό τρόπο, ο οποίος ακόμη περιλαμβάνει την ελεύθερη χρήση της κάνναβης, όχι όμως της ηρωίνης και των σκληρών ναρκωτικών.
Λειτουργούν εκεί καταστήματα για αγορές ρούχων κ.α. εμπορικών ειδών, εστιατόρια, καφέ και μπαρ, ενώ σε ένα συγκεκριμένο δρόμο με το εύγλωττο όνομα «Pusher Street» γίνεται η αγοραπωλησία της κάνναβης. Αυτό είναι και το μοναδικό σημείο στο οποίο απαγορεύεται η φωτογράφηση, γιατί κατά τα άλλα η είσοδος, η έξοδος και η μετακίνηση μέσα στο κρατίδιο είναι ελεύθερη και χωρίς διατυπώσεις. Επίσης, προλαβαίνοντας εδώ και χρόνια τις πολιτικές εξελίξεις, οι κάτοικοι της Κριστιάνια έχουν ήδη βγάλει τη «χώρα» τους από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Πόσο μπροστά πια…
Από την Κοπεγχάγη είναι πανεύκολο να πεταχτεί κανείς στη γειτονική πόλη Μάλμε της Σουηδίας. Τις δύο πόλεις συνδέει η τεράστια γέφυρα του Όρεσουντ, ένα αξιοθαύμαστο έργο, που τελείωσε σε μόλις 4 χρόνια (1995-1999) και έχει μήκος 12 χιλιόμετρα (8 κρεμαστή γέφυρα και 4 υποθαλάσσια σήραγγα).
Το Μάλμε είναι σαν προάστιο της Κοπεγχάγης, μόνο που η σουηδική «ψύχρα» είναι αισθητή σε σχέση με την πιο χαρούμενη και ανοιχτόκαρδη ιδιοσυγκρασία των Δανών.
Το σπουδαιότερο αξιοθέατο του Μάλμε είναι ο Πύργος «Turning Torso» (Περιστρεφόμενος Κορμός), έργο του αρχιτέκτονα Σαντιάγο Καλατράβα. Είναι το πιο ψηλό κτίριο της Σκανδιναβίας με ύψος 190 μέτρα. Δεν είναι επισκέψιμο, καθώς στεγάζει ιδιωτικές κατοικίες και γραφεία. Στο ισόγειό του υπάρχει ένα τεράστιο κατάστημα με βιολογικά προϊόντα. Ακόμη στο Μάλμε υπάρχει το μεγαλύτερο πεδίο για σκέητμπορντ στον κόσμο.
Αυτά τα λίγα και ενδεικτικά για την Κοπεγχάγη, τη Δανία και ολίγον από Μάλμε Σουηδίας. Μια γεύση από μια μικρή χώρα, με δημιουργικούς, εργατικούς και χαρούμενους ανθρώπους. Παντού υπάρχουν προβλήματα, όμως λαοί όπως οι Δανοί κάνουν ότι μπορούν να τα αμβλύνουν και να προχωρούν στο μέλλον με αισιοδοξία.
christospanos 
You made me want to visit Denmark . Great description.
Μου αρέσει!Μου αρέσει!