Μερικοί λένε ότι ήταν ο Μότσαρτ, αν το κριτήριο είναι να ζήσεις μια περιπετειώδη ζωή και να δημιουργήσεις αθάνατη μουσική. Αλλά ας μην πάμε τόσο πίσω, ας βάλουμε το όριο στον εικοστό αιώνα και ως τόπος για να αρχίσει η ιστορία δεν υπάρχει καταλληλότερος από το Δέλτα του Μισισιπή. Εκεί γεννήθηκε το Μάιο του 1911 ο ήρωας της ιστορίας μας και πήρε το όνομα Ρόμπερτ. Ήταν το εξώγαμο τέκνο της μητέρας του, που είχε άλλα δέκα (!!!) παιδιά από το σύζυγό της Τσαρλς Ντοντς. Αυτός και η υπόλοιπη οικογένεια σκόρπισαν στους πέντε ανέμους, όταν υπέστησαν λιντσάρισμα από λευκούς της ίδιας περιοχής (Χέιζελχερστ του Μισισιπή). Ο μικρός Ρόμπερτ περιπλανήθηκε με τη μητέρα του, που αργότερα παντρεύτηκε στο ‘Αρκανσο έναν αγράμματο αγρότη, 24 χρόνια νεότερό της. Εκεί σε ηλικία 15 ετών ο Ρόμπερτ έμαθε ότι ο βιολογικός του πατέρας ήταν κάποιος Νόα Τζόνσον, αγνώστων λοιπών στοιχείων και έτσι υιοθέτησε το επώνυμο Τζόνσον. Όλως περιέργως ο Ρόμπερτ Τζόνσον κατάφερε να πάει σχολείο και μάλιστα ήταν καλός μαθητής. Η υπογραφή του στη ληξιαρχική πράξη του γάμου του δείχνει άνθρωπο με αρκετή μόρφωση. Πράγματι, σε ηλικία 18 ετών παντρεύτηκε τη Βιρτζίνια Τράβις, ένα δεκαπεντάχρονο κορίτσι, που πέθανε στη γέννα του παιδιού τους, μαζί με αυτό.
Παράλληλα άρχισε να ασχολείται με τη μουσική. Ήταν πολύ καλός στη φυσαρμόνικα, αλλά πολύ κακός στην κιθάρα. Εδώ αρχίζει ένας από τους πολυάριθμους μύθους, που διανθίζουν τη βιογραφία του Ρόμπερτ Τζόνσον. Για κάποιο μικρό διάστημα είχε εξαφανιστεί από προσώπου γης. Όταν επέστρεψε, έπαιζε εξωπραγματικά καλή κιθάρα. Κανείς δεν ξέρει πως έγινε αυτό, όμως εδραιώθηκε σε όλους η πεποίθηση ότι αυτό το υπερφυσικό αποτέλεσμα οφειλόταν στο γεγονός ότι ο Ρόμπερτ Τζόνσον είχε συναντήσει μια νύχτα σε ένα σταυροδρόμι το Διάβολο και του πούλησε την ψυχή του. Σε αντάλλαγμα ο Σατανάς του κούρδισε την κιθάρα και τον έμαθε να παίζει όπως κανένας άλλος μέχρι τότε. ΄Αλλοι πάλι έλεγαν ότι στο διάστημα της απουσίας του τον είχαν δει να παίζει κιθάρα τις νύχτες μέσα στα νεκροταφεία. Ο διαχρονικός μύθος του Φάουστ του Γκαίτε βρήκε έτσι την πιο ζωντανή σύγχρονη εκδοχή του. Ο ίδιος ο Τζόνσον τεχνηέντως καλλιεργούσε την εντύπωση αυτή αφήνοντας να εννοηθεί ότι μπορεί και να είναι αλήθεια.
Πάντως το Σταυροδρόμι («CrossRoads»), όπου συνάντησε το Διάβολο, αποτελεί ένα πανίσχυρο σύμβολο της ροκ μυθολογίας μέχρι σήμερα. Οι ιστορικοί μάλιστα το έχουν τοποθετήσει στη συμβολή των αυτοκινητοδρόμων 61 και 49 στο Κλάρκσντειλ του Μισισιπή, όπου έχει γίνει τουριστικό αξιοθέατο. Ωστόσο καμιά δεκαριά ακόμη τοποθεσίες στην ίδια περιοχή διεκδικούν την ταυτότητα του «Σταυροδρομιού». Από εκεί και μετά και ενώ απέκτησε ένα παιδί χωρίς γάμο με μια γυναίκα και παντρεύτηκε μια ακόμη άλλη γυναίκα, που πέθανε και αυτή νέα, αποφάσισε να πάρει τους δρόμους και να ζήσει ως περιπλανώμενος μουσικός. Από το 1932 μέχρι το 1938 ταξίδευε συνέχεια ανάμεσα στο Μισισιπή και το Άρκανσο, πολλοί όμως ισχυρίζονται ότι τον είδαν ακόμη σε πιο μακρινά μέρη, όπως το Σικάγο, η Νέα Υόρκη, το Σεν Λούις, το Τέξας ακόμη και στον Καναδά. Ιδιαίτερα εμφανίσιμος, με καλούς τρόπους, γλυκομίλητος, μυστηριώδης, σαγηνευτικός και απίστευτος μουσικός, γύριζε σε όλα αυτά τα μέρη έχοντας δημιουργήσει ένα «δίκτυο» από ερωμένες σε κάθε πόλη και χωριό, που ήταν πρόθυμες να τον φιλοξενούν, όποτε περνούσε από τα μέρη τους. Φυσικά ήταν πάντοτε έτοιμος να φύγει από την πίσω πόρτα ανά πάσα στιγμή, όταν εμφανιζόταν ο σύζυγος ή ο σύντροφος των κυριών αυτών.
‘Επαιζε για κέρματα στα πεζοδρόμια και σε μικρά κλαμπ, παίρνοντας «παραγγελιές» από το κοινό. Πιο σπάνια έπαιζε δικές του συνθέσεις. Φυσικά έπαιζε μπλουζ, το μουσικό είδος, που γεννήθηκε και εξελίχθηκε σε εκείνα τα χώματα, που ήταν ποτισμένα με τον ιδρώτα και τα δάκρυα των σκλάβων. Γι’αυτό και έμεινε στην ιστορία ως «Delta Blues» (τα μπλουζ του Δέλτα του Μισισιπή). Δεν ήταν φυσικά ο πρώτος που εφηύρε το είδος, θεωρείται όμως ο αδιαμφισβήτητος βασιλιάς του. Αν διαβάσει κανείς δηλώσεις όλων ανεξαιρέτως των μεγάλων κιθαριστών του ροκ από τον Κηθ Ρίτσαρντς μέχρι τον Έρικ Κλάπτον και από το Τζίμι Πέιτζ μέχρι το Μπομπ Ντύλαν, άπαντες ομνύουν στο όνομά του και βάζουν το Ρόμπερτ Τζόνσον χωρίς συζήτηση στην πρώτη θέση του σπουδαιότερου μπλουζ δημιουργού και -το κυριότερο- ως τη νούμερο 1 επιρροή τους στον τρόπο, που οι ίδιοι παίζουν κιθάρα. Το πιο απίστευτο είναι φυσικά το γεγονός ότι έφθασε σε αυτό το επίπεδο επιρροής και εκτίμησης με μόλις …. 29 τραγούδια όλα κι όλα (!!!), από τα οποία τα πρωτότυπα είναι μόνο 16 και τα υπόλοιπα 13 είναι διαφορετικές εκτελέσεις του ίδιου σε αυτά. Οι ηχογραφήσεις έγιναν το 1936 σε ένα δωμάτιο ξενοδοχείου στο Σαν Αντόνιο του Τέξας και σε ένα στούντιο στο Ντάλας την επόμενη χρονιά. Ο Ρόμπερτ Τζόνσον συνήθιζε να ηχογραφεί δύο εκδοχές του ίδιου τραγουδιού, πράγμα που για τους μύστες-ερευνητές της κιθάρας είναι πολύ σημαντικό για τη μελέτη του τρόπου με τον οποίο έπαιζε. Ακόμη, επέμενε τα τραγούδια του να είναι σύντομα και να μην ξεπερνούν τα 3 λεπτά σε διάρκεια. Έτσι λοιπόν, με όλη τη δισκογραφία του να είναι 16, άντε 29 τραγούδια με τις διασκευές, ο Ρόμπερτ Τζόνσον έμεινε στην ιστορία με τίτλους όπως το «Sweet Home Chicago» (γνωστό και από την ταινία » Blues Brothers»), «CrossRoad Blues», «Hellhound On My Train» και «Love In Vain», τα οποία το Rock n’Roll Hall of Fame τα έχει συμπεριλάβει στα 500 πιο επιδραστικά τραγούδια στην ιστορία της ροκ μουσικής.
Το τέλος του Ρόμπερτ Τζόνσον δε μπορούσε παρά να είναι περιπετειώδες, γεμάτο μύθους και εικασίες. Τον Αύγουστο του 1938 βρισκόταν στο Γκρίνγουντ του Μισισιπή, όπου εμφανιζόταν σε ένα τοπικό κλαμπ και παράλληλα (μαντέψτε…) φλερτάριζε απροκάλυπτα μια παντρεμένη γυναίκα. Ο σύζυγός της όμως δε χάριζε κάστανα, όπως όλα δείχνουν και φρόντισε να τον δηλητηριάσει ρίχνοντας μια ουσία σε ένα μπουκάλι με ποτό, που έπινε. Μεγάλη συζήτηση έχει γίνει εάν το δηλητήριο ήταν στρυχνίνη ή ναφθαλίνη με κάθε πλευρά να έχει τα επιχειρήματά της. Ο φίλος και συνεργάτης του Σόνι Μπόι Ουίλιαμσον (μεγάλος μπλουζ μουσικός και ο ίδιος) είχε ψυλλιαστεί τι πήγαινε να συμβεί και πήγε να του πάρει το μοιραίο μπουκάλι από τα χέρια. Τον συμβούλεψε μάλιστα να μην πίνει από μπουκάλια, που δεν έχει ανοίξει ο ίδιος. Όμως ο Ρόμπερτ Τζόνσον τον αποπήρε λέγοντάς του: «Πως τολμάς να μου παίρνεις το ποτό μου από τα χέρια ; «. Αποτέλεσμα ήταν να πεθάνει μετά από δύο ημέρες φρικτών πόνων σε ηλικία μόλις 27 ετών. Εικοσιεπτά είπα ; Από εδώ αρχίζει άλλος ένας τεράστιος μύθος του ροκ. Στην ηλικία αυτή έφυγαν ο Τζίμι Χέντριξ, η Τζάνις Τζόπλιν, ο Τζιμ Μόρισον, ο Κέρτ Κομπέιν και πολλοί άλλοι χαρισματικοί (και αυτοκαταστροφικοί) αστέρες του ροκ. Ο Ρόμπερτ Τζόνσον άνοιξε αυτό το μακάβριο σερί πολλά χρόνια πριν την εμφάνιση της μουσικής ροκ, βάζοντας ως «επιλογή» το μότο «Live Fast, Die Young».
Ο τάφος του είναι επίσης μύθος. Υπάρχουν τρεις στην ευρύτερη περιοχή του Γκρίνγουντ με ταφόπλακες που γράφουν το όνομά του και την ιδιότητά του. Το πιθανότερο όμως είναι ότι εξαιτίας της φτώχειας που τον κατέτρυχε, κατέληξε σε κάποιο «Potter’s Field», δηλαδή σε ομαδικό τάφο απόρων και αζήτητων νεκρών στην ίδια περιοχή. Μέχρι το 1980 δεν υπήρχε καμία φωτογραφία του. Όμως στη συνέχεια ταυτοποιήθηκαν δύο από αυτές, που συμπεριλήφθηκαν στη συλλογή «Robert Johnson – Complete Recordings», που κυκλοφόρησε η εταιρεία CBS το 1990 και της οποίας δηλώνω υπερήφανος κάτοχος.
‘Επειτα από δικαστικούς αγώνες ετών ένας φτωχός συνταξιούχος φορτηγατζής ονόματι Κλοντ Τζόνσον, από το Κρύσταλ Σπρινγκς του Μισισιπή, αναγνωρίστηκε ως τέκνο του Ρόμπερτ Τζόνσον και το πολιτειακό δικαστήριο του επιδίκασε με την ιδιότητα του κληρονόμου 1 εκ. δολάρια για τα δικαιώματα των τραγουδιών του πατέρα του. Ο ίδιος απεβίωσε το 2015 και κληρονομήθηκε από τα 6 παιδιά του.
Μια μηχανή παραγωγής μύθων αποτελεί ο Ρόμπερτ Τζόνσον. Καθώς τα χρόνια περνούν, η μυθολογία του αντί να ξεχνιέται, γιγαντώνεται όλο και περισσότερο. Υπήρξε ο πρώτος ροκ σταρ στην ιστορία και ας μην το ήξερε, τότε που ζούσε αυτή την τόσο σύντομη αλλά γεμάτη περιπέτεια ζωή. Αυτό που σίγουρα δε θα φανταζόταν είναι η ανυπολόγιστη επιρροή του στην εξέλιξη της μουσικής.
christospanos 