
Ένα ταξίδι στο Σικάγο, πριν από μερικά χρόνια, μου έδωσε την αίσθηση, που αποκομίζει κάθε ταξιδιώτης επισκεπτόμενος για πρώτη φορά την Αμερική: των τεραστίων μεγεθών. Τεράστια κτίρια, αυτοκίνητα, δρόμοι ακόμη και τα ποτήρια του καφέ είναι σε εξωπραγματικά μεγάλα μεγέθη για τα ευρωπαϊκά δεδομένα. Το Σικάγο με τα 10 εκατομμύρια κατοίκους του στη μητροπολιτική του περιοχή, είναι η πιο «αμερικανική» από τις μεγάλες πόλεις των ΗΠΑ, καθώς συγκεντρώνει απόλυτα τα χαρακτηριστικά του αμερικανικού τρόπου ζωής με τα καλά και τα κακά του. Είναι χτισμένο στη νοτιοδυτική άκρη της λίμνης Μίσιγκαν η οποία μοιράζεται ανάμεσα στις ΗΠΑ και τον Καναδά. Το κλίμα είναι γενικά ψυχρό με βαρείς χειμώνες και σύντομα καλοκαίρια, επικρατούν δε συχνά δυνατοί άνεμοι, γι’αυτό και έχει το προσωνύμιο «Η Πόλη των Ανέμων» (The Windy City).

Ο πρώτος μόνιμος και μη ινδιάνος κάτοικος της περιοχής, που αποτελεί σήμερα το Σικάγο ήταν ο Ζαν Μπατίστ Ντισάμπλ, γάλλος με καταγωγή από την Καραϊβική και την Αφρική. Ο Ντισάμπλ ίδρυσε στο σημείο που ο ποταμός Σικάγο εκβάλει στη λίμνη Μίσιγκαν γύρω στα 1790 ένα μικρό εμπορικό σταθμό. Θεωρείται λοιπόν σήμερα ως ο ιδρυτής του Σικάγο. Ακόμη, η λέξη «Σικάγο» προέρχεται από την ινδιάνικη λέξη «σικάκβα», ονομασία ενός είδους άγριου σκόρδου, το οποίο βρισκόταν σε αφθονία στην περιοχή. Στη συνέχεια, δημιουργήθηκε το φρούριο Φορτ Ντίαρμπορν γύρω από το οποίο άρχισε η οικοδόμηση της πόλης.

Πολύ γρήγορα, το Σικάγο έχοντας σημαντική εμπορική θέση και όντας στην αιχμή της επέκτασης προς την Άγρια Δύση απέκτησε δεσπόζουσα θέση στο χάρτη των ΗΠΑ συγκεντρώνοντας πολλές βιομηχανίες με κυριότερη αυτή της επεξεργασίας του κρέατος. Έτσι δεν είναι παράξενο, που στον αέρα της πόλης πλανάται μέρα-νύχτα η μυρωδιά του ψημμένου μπέϊκον, που είναι εξάλλου τοπική εφεύρεση.

Όπως πολλές πόλεις του 18ου-19ου αιώνα, το Σικάγο ήταν γεμάτο ξύλινα κτίρια και υποδομές (πεζοδρόμια, στέγαστρα κ.λ.π.). Έτσι λοιπόν όταν τον Οκτώβριο του 1871 η αγελάδα του αγρότη Ο’Λίρι κλώτσησε μια λάμπα μέσα στον αχυρώνα του, σχεδόν όλη η πόλη τυλίχτηκε στις φλόγες, που έκαιγαν για τρεις ημέρες και κόστισαν τη ζωή σε 300 κατοίκους. Από την πυρκαγιά αυτή επέζησαν τα μόνα δύο κτίρια της πόλης που ήταν πετρόκτιστα, ο σταθμός της Πυροσβεστικής και ένας πύργος ύδρευσης.

Η μεγάλη πυρκαγιά τελικά κατέληξε να ωφελήσει την πόλη, που χτίστηκε από την αρχή με άψογη ρυμοτομία και ψηλά πέτρινα κτίρια. Το κέντρο της πόλης είναι κτισμένο γύρω από τον κάθετο άξονα της κεντρικής Μίσιγκαν Άβενιου. Ο δρόμος αυτός θεωρείται σήμερα ως ένας από τους πιο εμπορικούς δρόμους του κόσμου και εκτείνεται σε αρκετά χιλιόμετρα από βορρά προς νότο. Η οικονομική ανάπτυξη ήταν ραγδαία και μετά το τέλος του Αμερικανικού Εμφυλίου Πολέμου, πολλοί πρώην σκλάβοι από το Νότο, κατευθύνθηκαν στο Σικάγο ως ελεύθεροι βιομηχανικοί εργάτες στις πολυάριθμες βιομηχανίες της πόλης. To Μάιο του 1886 η βίαιη καταστολή της εργατικής κινητοποίησης στην Πλατεία Χέιμαρκετ θα αποτελέσει το ορόσημο για την παγκόσμια καθιέρωση της Εργατικής Πρωτομαγιάς.

Γύρω στα 1880 αρχίζει και αυτό που θα αποτελέσει το ορόσημο για το Σικάγο: η ανέγερση ουρανοξυστών. Οι ουρανοξύστες του Σικάγο είναι η επιτομή της αρχιτεκτονικής στις ΗΠΑ. Τα μεγαλύτερα αρχιτεκτονικά γραφεία του κόσμου έχουν την έδρα τους εδώ και επιδίδονται σε ένα ανταγωνισμό για την κατασκευή του πλέον πρωτότυπου και λειτουργικού ουρανοξύστη. Ιστορικά, τη σημαντικότερη μορφή της αρχιτεκτονικής του Σικάγο αποτελεί ο Φαζλούρ Χαν (1929-1982), με καταγωγή από το Μπαγκλαντές, ο οποίος ως αρχισχεδιαστής του γραφείου «Σκίντμορ, Όουινγκς, Μέριλ» είναι υπεύθυνος για μερικά από τα πιο εμβληματικά υψηλά κτίρια της πόλης όπως το Χάνκοκ Σέντερ και το Ουίλις Τάουερ (πρώην Σίαρς Τάουερ), το οποίο ήταν για 25 χρόνια το πιο ψηλό κτίριο στον κόσμο. Η μεγάλη καινοτομία του Φαζλούρ Χαν ήταν η κατασκευή των ουρανοξυστών του με ένα σύστημα σκελετού από κοιλοδοκούς και δέσιμο του πλαισίου αυτού με διαγώνιες διατάξεις μεταλλικών δοκών. Χαρακτηριστικότερο δείγμα είναι το επιβλητικό Χάνκοκ Σέντερ με τους 103 ορόφους του. Η διαδρομή με το ασανσέρ από το ισόγειο μέχρι το παρατηρητήριο στον 100ο όροφο διαρκεί μόλις 40 δευτερόλεπτα (!).


Αξίζει πραγματικά τον κόπο να κάνει κανείς μια περιήγηση μέσα στο δάσος των ουρανοξυστών του Σικάγο. Τα σχέδια σε αφήνουν άναυδο με την τόλμη τους και κάθε κτίριο έχει δικό του χαρακτήρα. Ας δούμε κάποια πολύ χαρακτηριστικά από αυτά.

Ειδική μνεία στους «Marina City Towers». Κάπου εκεί στη δεκαετία του 1960 έπεσε η ιδέα ότι καλό θα ήταν να υπάρχουν κτίρια, από τα οποία να μη χρειάζεται να φεύγεις καθόλου. Στο ίδιο κτίριο να κατοικείς, να εργάζεσαι, να κάνεις τις αγορές σου και να ψυχαγωγείσαι. Τα δίδυμα αυτά κτίρια είναι κτισμένα στην όχθη του ποταμού Σικάγο. Στα υπόγειά τους υπάρχει εμπορικό κέντρο, στους κάτω ορόφους παρκάρουν τα οχήματα, στους μεσαίους ορόφους υπάρχουν τα γραφεία και στους επάνω ορόφους οι κατοικίες. Στο ισόγειο υπάρχει μικρό λιμάνι πάνω στο ποτάμι για ταχύπλοα των κατοίκων. Το σχέδιο αυτό τελικά δε λειτούργησε, καθώς έγινε της μόδας η κατοικία στα προάστια, όμως τα … «Καλαμπόκια» όπως είναι γνωστοί οι δύο πύργοι έχουν αφήσει το στίγμα τους στην αρχιτεκτονική ιστορία της πόλης.

Ο ουρανοξύστης «Aqua» (=νερό), κατασκευάστηκε σε σχέδια της αρχιτέκτονος Τζην Γκανγκ και με τους 82 ορόφους του (262 μέτρα ύψος) είναι το ψηλότερο κτίριο στην ιστορία, που σχεδιάστηκε από γυναίκα. Τα μπαλκόνια του με το ακανόνιστο κυματιστό σχήμα δημιουργούν την οπτική εντύπωση της επιφάνειας του νερού.

Ο σημερινός πρόεδρος των ΗΠΑ, είναι ιδιοκτήτης του δεύτερου ψηλότερου κτιρίου στο Σικάγο. O Τραμπ Τάουερ του Σικάγο έχει 423 μέτρα και 98 ορόφους. Η χρήση του είναι για ξενοδοχείο αλλά και κατοικίες. Αποτελεί ένα από τους λίγους ουρανοξύστες των οποίων τα παράθυρα ανοίγουν (σε ανάκλιση) και έχουν φυσικό αερισμό. Στα φωτογραφικά πλάνα συνήθως το μεγαθήριο του Προέδρου πάει μαζί με το κομψό πέτρινο κτίριο Wrigley, κατασκευής του 1924, με δύο τμήματα, που επικοινωνούν με μια εναέρια γέφυρα. Ιδιοκτησίας του μεγιστάνα της τσίχλας Ουίλιαμ Ρίγκλεϊ, υπήρξε το πρώτο κτίριο της πόλης με κλιματισμό.

Ο ουρανοξύστης Aon Center είναι το τρίτο ψηλότερο κτίριο στο Σικάγο, με ύψος 343 μέτρα και 83 ορόφους καθώς και το ψηλότερο κτίριο του κόσμου, που είναι εξ’ολοκλήρου επενδεδυμένο με μάρμαρο. Κατασκευάστηκε από την πετρελαϊκή εταιρεία Amoco και σήμερα ανήκει στη γνωστή εταιρεία οικονομικών αξιολογήσεων Blackstone. Είναι εντυπωσιακή η ομοιότητά του με τους πάλαι ποτέ Δίδυμους Πύργους της Νέας Υόρκης.

Το κτίριο της εφημερίδας «Σικάγο Τρίμπιουν», δείγμα νεογοτθικής αρχιτεκτονικής σε ουρανοξύστη χτίστηκε το 1925. Υπήρξε το στρατηγείο του περιβόητου συνταγματάρχη Ρόμπερτ Ρ. Μακόρμικ, εκδότη της εφημερίδας, ο οποίος πρωτοστάτησε στο πανίσχυρο «Κίνημα του Απομονωτισμού» στη διάρκεια του Μεσοπολέμου. Με άλλα λόγια ο Μακόρμικ και οι οπαδοί του ήταν αντίθετοι με την ανάμιξη των ΗΠΑ στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, την οποία προωθούσε ο Πρόεδρος Φραγκλίνος Ρούσβελτ. Η ιστορία φυσικά δικαίωσε το Ρούσβελτ. Ο μεγαλομανής Μακόρμικ έχει εντοιχίσει στον εξωτερικό τοίχο του κτιρίου του κομμάτια από σπουδαία μνημεία της ανθρωπότητας (Παρθενώνας, Αγκόρ Βατ, Σινικό Τείχος, κ.λ.π.).

Το Σικάγο ως πόλη χρωστά πολλά στον Ρόμπερτ Μακόρμικ. Ο τύπος αυτός βλέποντας πολύ μακριά, χρηματοδότησε την ανέγερση του «Mc Cormick Place», που είναι πολύ απλά το μεγαλύτερο συνεδριακό κέντρο στον κόσμο. Το αχανές αυτό συγκρότημα ξεκίνησε να λειτουργεί το 1965 και συνεχώς επεκτείνεται. Χτισμένο στην όχθη της λίμνης Μίσιγκαν, φιλοξενεί παγκόσμια συνέδρια για …. το οτιδήποτε, 365 ημέρες το χρόνο και φέρνει στην πόλη και τις επιχειρήσεις της εκατομμύρια επισκεπτών συνέδρων και βεβαίως σημαντικά εισοδήματα. Έχει δικό του σταθμό μετρό και αμέτρητους εκθεσιακούς χώρους. Ακόμη τεράστια αμφιθέατρα συνεδριάσεων, τα μικρότερα από αυτά έχουν χωρητικότητα 2.000 ατόμων το καθένα …

Ένα στοιχείο για το οποίο οι κάτοικοι του Σικάγο είναι περήφανοι είναι τα γλυπτά σε δημόσιους χώρους. Έχοντας μακροχρόνια παράδοση στο θέμα αυτό η πόλη αποτελεί ένα υπαίθριο μουσείο και έχει προσελκύσει ονόματα όπως ο Πάμπλο Πικάσο και ο Χουάν Μιρό, αλλά και πλήθος άλλων σπουδαίων καλλιτεχνών, που έχουν τοποθετηθεί έργα τους σε πλατείες, δρόμους και πάρκα. Ας δούμε μερικά από αυτά.

Μπροστά στο Δημαρχείο του Σικάγο ορθώνονται τα 15 μέτρα αυτού του περίεργου γλυπτού από ατσάλι, του Πάμπλο Πικάσο. Μιας και δεν φέρει τίτλο, αποτελεί μέχρι σήμερα αντικείμενο συζήτησης σχετικά με το τι απεικονίζει. Οι κάτοικοι του Σικάγο αγαπούν τη γλυπτική στους δημόσιους χώρους, είναι όμως και γκρινιάρηδες, οπότε δεν έχει κοπάσει η μουρμούρα, που ξεσηκώθηκε το 1967 με την τοποθέτηση του γλυπτού. Μ’αυτά και μ’αυτά όμως το συγκεκριμένο έχει γίνει ένα από τα σύμβολα της πόλης καθώς όσο άσχημο και αν είναι η διάσημη υπογραφή του είναι αδιαμφισβήτητη. Η επικρατέστερη εκδοχή πάντως λέει ότι στο έργο αυτό απεικονίζεται ο σκύλος του Πικάσο. Όσοι έχετε δει την ταινία «Μπλουζ Μπράδερς» θα το θυμόσαστε στην επική σκηνή του κυνηγητού με τα περιπολικά στο τέλος της ταινίας, που λαμβάνει χώρα ακριβώς εκεί, στη Ντάλεϊ Πλάζα.

«Ο Ήλιος, το Φεγγάρι και ένα Αστέρι» του Χουάν Μιρό, στέκει ακριβώς απέναντι από το γλυπτό του Πικάσο, λες και οι δύο μυθικοί δημιουργοί έχουν ανοίξει διάλογο με τα έργα τους στο κέντρο του Σικάγο. Το έργο του Μιρό τοποθετήθηκε το 1981 και στη βάση του συνηθίζουν να κάθονται οι περαστικοί και να τρώνε το κολατσιό τους.

Αν μιλάμε όμως για γκρίνια με θέμα γλυπτό, τότε ο χαμός έγινε το 2006 με την τοποθέτηση του «Cloud Gate», έργο του ινδο-βρετανού Ανίς Καπούρ. Κανείς δεν το ήθελε, όλοι το έβριζαν ως χοντροκομμένο και άκομψο, έλα όμως που άρεσε πολύ στους επισκέπτες και τους τουρίστες. Έτσι σήμερα, το «Φασόλι» είναι το δημοφιλέστερο από τα δημόσια γλυπτά του Σικάγο, τοποθετημένο στο Μιλένιουμ Παρκ και όλοι πλέον το υμνούν…

Έχουμε όμως και ελληνική συμμετοχή στη δημόσια γλυπτική του Σικάγο. Έξω από το αεροδρόμιο Ο’Χερ στέκει μεγαλόπρεπη η σύνθεση «Δρομείς» του συντοπίτη μας μεγάλου γλύπτη Θόδωρου Παπαγιάννη. Το έργο δημιουργήθηκε για το Μαραθώνιο του Σικάγο και στα πλαίσια της αδελφοποίησης της πόλης των ανέμων με την Αθήνα.

Στο Μιλένιουμ Πάρκ βρίσκονται μερικά ακόμη ενδιαφέροντα αξιοθέατα. Ένα από αυτά είναι ο συναυλιακός χώρος του Τζέι Πρίτζκερ Παβίλιον, που σχεδίασε ο περίφημος αρχιτέκτονας Φράνκ Γκέρι (όπερα του Μπιλμπάο κ.λ.π.). Μπορεί να γίνει ανοικτός αλλά και κλειστός χώρος με τη μετακίνηση των κομματιών της εντυπωσιακής στέγης του.

Στο Μιλένιουμ Παρκ επίσης και το τεράστιο συντριβάνι «Μπάκιγχαμ Φάουντεν». Οι λάτρεις της τηλεοπτικής σειράς «Παντρεμένοι με Παιδιά» θα το θυμούνται στους τίτλους κάθε επεισοδίου, μαζί με το «Love and Marriage» του Φρανκ Σινάτρα.

Κομβικής σημασίας για το Σικάγο αποτελεί το «Λουπ». Ο υπέργειος σιδηρόδρομος περικλείει σε κυκλική διαδρομή μια πολύ κεντρική περιοχή της πόλης, που λέγεται και αυτή Loop. Ό,τι βρίσκεται μέσα στα όρια του Λουπ, θεωρείται μεγάλης εμπορικής αξίας. Η κάτω πλευρά των σιδηροτροχιών με τους αυτοκινητόδρομους έχει αποτυπωθεί σε πάμπολλες κινηματογραφικές ταινίες, ως ατμοσφαιρικό σκηνικό.

Το Σικάγο διαθέτει εξαιρετικά μουσεία διαφόρων ειδών. Αν όμως πρέπει κανείς να δει μόνο ένα από αυτά, τότε πρέπει να αφιερώσει χρόνο στο «Art Institute of Chicago», ένα από τα μεγαλύτερα μουσεία τέχνης στον κόσμο. Διαθέτει τη μεγαλύτερη συλλογή ιμπρεσιονιστών ζωγράφων παγκοσμίως και συλλογές τέχνης από όλες τις περιόδους του ανθρώπινου πολιτισμού. Αυτό που αξίζει είναι να ακολουθήσει κανείς τις δωρεάν θεματικές ξεναγήσεις που γίνονται καθημερινά από εθελοντές ξεναγούς, η εμπειρία είναι εξαιρετική !!! Το AIC παρά το μέγεθός του είναι ένα μουσείο πολύ ευχάριστο, που δεν κουράζει τον επισκέπτη, όπως συνήθως συμβαίνει με τα μεγάλα μουσεία του κόσμου, όπου ο επισκέπτης «μπουχτίζει» κατά το κοινώς λεγόμενο…

Ένα από τα πιο διάσημα εκθέματα του AIC είναι ο πίνακας «Αμέρικαν Γκόθικ» του ζωγράφου Γκραντ Γουντ. Ένα αινιγματικό έργο, για την ερμηνεία του οποίου έχουν γραφτεί αμέτρητες σελίδες, που προσπαθούν να το αποκρυπτογραφήσουν.

Το Σικάγο υπήρξε μια από τις πιο μουσικές πόλεις της Αμερικής, έχοντας δώσει τις δικές του σχολές στη σόουλ, τη τζαζ και κυρίως το μπλουζ, στην ηλεκτρική του εκδοχή με μεγάλους μουσικούς όπως ο Άλμπερτ Κόλινς, ο Μπ.Μπ.Κινγκ, o Τζον Λη Χούκερ, ο Μάντι Γουότερς, ο Ουίλι Ντίξον, η Κόκο Τέϊλορ, ο Μπάντι Γκάϊ και τόσοι άλλοι. Αλλά και στα πιο πρόσφατα χρόνια στο Σικάγο γεννήθηκε από τοπικούς dj’s το χορευτικό είδος του «Χάουζ» (η ονομασία προέρχεται από το gay club «Warehouse». Σήμερα στο Σικάγο η μουσική βρίσκεται σε παρακμή. Είναι απίθανο να βρεις τζαζ κλαμπ και όσο για το μπλουζ περιορίζεται σε κάτι φτηνές τουριστικές παραστάσεις. Ψάχνοντας για κάτι αυθεντικό, βρήκα τελικά το κλαμπ «Blue Chicago», το οποίου η ατμόσφαιρα ήταν αληθινό «καταγώγιο». Στη σκηνή ο βετεράνος μπλούζμαν Τσάρλι Λαβ με τη μπάντα του έδιναν ρέστα και εμείς όρθιοι την είχαμε καταβρεί, με τη μπύρα στο χέρι, όπως παλιά…


Πολύ λυπήθηκα που δεν πρόλαβα να επισκεφθώ τα στούντιο της θρυλικής εταιρείας «Chess Records», έναν τόπο ιερό για κάθε λάτρη της μαύρης μουσικής. Την επόμενη φορά…

Όποιος (όπως η αφεντιά μου) αγαπά το μπάσκετ, δεν θα μπορούσε να μην παρακολουθήσει έναν αγώνα του ΝΒΑ. Έτσι, στο αχανές United Center εκεί που οι Σικάγο Μπουλς αντιμετώπισαν τους Ντιτρόϊτ Πίστονς ήμουν εκεί σε μια μοναδική εμπειρία αθλητικού γεγονότος. Οι οπαδοί των δύο ομάδων κάθονται μαζί χωρίς να …..τρέχει κάστανο, ενώ η ατμόσφαιρα -σε σχέση με την ευρωπαϊκή- θυμίζει … εκκλησία, πιθανόν σε βαθμό ενοχλητικό. Όμως όλο το σόου αξίζει τον κόπο 100%, απόλυτος επαγγελματισμός σε όλα και διασκέδαση για όλους χωρίς κανένα πρόβλημα.


H θέα από την κορυφή ενός ουρανοξύστη ας μας οδηγήσει στο τέλος αυτής της σύντομης περιπλάνησης στην πόλη του Αλ Καπόνε, του Μάικλ Τζόρνταν, του Μπαράκ Ομπάμα, του Χιου Χέφνερ, της Όπρα Ουίνφρεϊ, του Κάνιε Ουέστ και τόσων άλλων. Από τον 100ο όροφο του Χάνκοκ Σέντερ, πίνοντας τον καφέ σου έχεις όλο το Σικάγο στα πόδια σου…





